Xiphophorus helleri (koi).

Xiphophorus helleri.(koi).

Eerste beschrijving: Heckel.J.(1848):
Eine neue Gattung von Poecilien mit rochenarigem Anklammerubgs-Orang.
Sitzher. K.Akad.Wiss.Wien.Math.Nat.Cl.vol.1:pp.289-303.

Synoniem:
X.guentheri Jordan & Evermann,1896.
X.jalapae Meek,1902.
X.brevis Regan 1907.
X.rachovii REgan,1907.
X.hellerii guntheri Hubbs,1935.
X,h,helleri Del Campo,1938.
X,h.strigatus De Buen,1940.
X.h.brevis Hubbs&Gordon,1943.

Nederlandse naam:
Zwaarddrager, dit verwijst naar de verlengde staart van deze vis, dat lijkt op een zwaard.
De wetenschappelijke naam van dit visje is Xiphophorus helleri .
Xiphophorus komt uit het Grieks en betekent zwaarddrager.Met deze naam wordt verwezen naar het gonopodium van de mannetjes.
De naam helleri is afkomstig van mr.C.Heller die de eerste visjes naar Duitsland importeerde.

De zwaarddrager is het meest gehouden levendbarende visje in Nederland, naast de Guppy en
het plaatje,en is in zeer veel aquariumwinkels te koop,dit komt omdat hij zich erg makkelijk voortplant en soms wel meer dan 100 jongen ter wereld brengt.
Verder is hij van de groep Xiphophorussen wel de meest bekende, en een zeer geschikt visje
voor een gezelschapsaquarium.
Verder is door veel kweken en selecteren,en een zeer brede basis, van kleuren en vormen erg veel ontwikkeld. Hij is geschikt voor de beginnende aquaria,maar zeker ook voor de gevorderde viskweker, dit komt omdat er steeds weer andere kleuren en vormen ontstaan
en voor de gevorderde kweker een uitdaging is.

Momenteel zijn er erg veel vormen en kleuren ontstaan door selectie kweek, hier wil ik een kleine opsomming van maken:
Lierstaart.
Penseelstaart.
Dubbelstaart.
Simpsonstaart.(hoog opgeheven,brede,waaiervormige rugvin.

Kleuren:
Groene zwaarddrager (natuurlijke kleur).
Rode zwaarddrager .
Hamburger kruising (zwarte kruising vorm van X.maculatus met Xiphophorus).
Koi zwaarddrager.(dit is een zeer mooie en nieuwe kleurmutatie, waarvan het voorste gedeelte en achterste gedeelte rood oranje is, met een witte band in het midden).

Verder bestaan er vormen met een hogere rugvin, gespleten rugvin die uit twee gedeeltes lijkt te bestaan.
Verder bestaan er zeer veel vormen en kleurmutaties, maar om ze alle te benoemen reikt wel erg ver.

Verspreiding:
De wilde vorm van Xiphophorus helleri is wijdverspreid door geheel Mexico, en zwemt hier in zeer vele rivieren.
Vaak worden verschillende Xiphophorus soorten in een rivier aangetroffen, maar in zulke rivieren waar meerdere soorten tegelijker tijd voorkomen, is het wel zo dat het ene soort in de bovenste waterlagen voorkomt, en het andere soort juist in de onderste waterlagen zwemmen.
In de natuur komen kruisingen van verschillende soorten Xiphophorussen weinig voor, dit komt omdat ze in verschillende waterlagen leven, en zo ontstaan er geen of nauwelijks natuurhybride`s.

Uiterlijk:
Deze vissen zijn slank gebouwd,en de mannetjes hebben een zwaardverlenging van hun staartvin,die erg lang kan worden, bij sommige vangplaatsen zelfs meer dan het dubbele van hun lichaamslengte.
De mannen kunnen in sommige gevallen wel 12 cm lang worden en hun vrouwen wel 15 cm.
Bij Xiphophorus helleri komen vroegrijpe en laatrijpe mannen voor, dit betekent dat de vroeg- rijpe mannen klein zijn en zeer jong al een zwaard dragen.
Het grote voordeel hiervan is dat ze sneller de vrouwtjes kunnen bevruchten, echter het nadeel is dat de grotere en hierdoor sterkere mannen later het heft totaal over nemen.
De laatrijpe mannen, dit zijn mannen die pas op latere leeftijd volledig uit zijn gegroeid, en hierdoor groter worden en uiteraard ook sterker zijn.

Verzorging en kweek:
Het beste is dit visje te houden in een zo groot mogelijk aquarium, een aquarium van minimaal 80 cm moet dit zeker zijn.
De maat van het aquarium moet wel zo groot zijn omdat X.helleri een grote vis is.
Het is raadzaam om vooral voorin in het aquarium, genoeg zwemruimte vrij te laten om de zeer mooie balts te kunnen uitvoeren.
Verder heeft het aquarium veel beplanting aan de achterzijde nodig, waar de vele jongen zich kunnen verschuilen voor hun ouders.
De ouders zijn verzot op hun kroost, maar door de beplanting en andere schuil mogelijkheden,
blijven er echter altijd genoeg over.
Het vrouwtje werpt iedere 28 dagen tot wel 100 jongen per keer, maar een gemiddelde van een stuk of 30 komt natuurlijk veel vaker voor.
Deze jongen groeien bij een goede en juiste verzorging in 4 a 5 maanden uit tot volwassen
zwaarddragers, maar de grotere mannen doen er gewoon veel langer over.
Na 1 a 1,5 jaar zijn alle dieren volledig uit gegroeid tot zeer mooie zwaarddragers, die hun pracht en praal aan u kunnen en zullen tonen.
De beste temperatuur in het aquarium ligt tussen de 22 a 25 graden Celsius.

Voeding:
Xiphophorus soorten kunnen niet of nauwelijks gehouden worden zonder diepvries en/of levend voer.
Mocht u uw dieren niet genoeg levend of dv voer geven, zult u zien dat uw zwaarddragers totaal zullen wegkwijnen.
Dit kan uiteraard natuurlijk niet de bedoeling zijn, van het diervriendelijk en bewust omgaan met aquarium vissen.
Als levend en/of diep vries voer is er de laatste jaren erg veel in de handel verkrijgbaar,zelf gebruik ik erg graag rode, witte en of zwarte muggen larven.
Verder Cyclops en of rode watervlooien,artemia, grindelwormen en alles wat voor dit doel beschikbaar is, en gegeven kan worden aan uw aquarium vissen.
Verder is goed droogvoer natuurlijk ook onmisbaar, dit voer is in vele dierenspeciaalzaken voorradig, en hier wordt u met veel zorg en plezier goed op weg geholpen.
De jongen eten het zelfde voedsel als hun ouders, maar dan natuurlijk veel kleiner.
Het beste is om uw zwaarddragers meerdere keren per dag eten te geven, echter zoveel in een keer als binnen 5 minuten opgegeten kan worden.
Dit voorkomt verzuring van etensresten, en u verkomt hiermee zeer veel ziektes bij uw zeer mooie vissen.
Verder is het raadzaam om uw vissen iedere week van schoon water te voorzien, dit moet iedere week ongeveer 20% van het aquariumwater zijn.
Hiermee voorkomt u vele ziektes, en groeien de vele jongen ook gemakkelijker op.
Ook de volwassen vissen voelen zich na iedere waterverversing lekkerder en het voort- kweken gaat u hierdoor beter af.

Literatuur:
M.K. Meyer, L. Wischnath & W. Förster (1985): Lebendgebärende Zierfische. Arten der Welt – Melle: Mergus Verlag.Derek and Pat Lambert Platies and Swordtails:Blandford 1995 ISBN 0 7137 2368 8

Geschreven en gefotografeerd door Leo van der Meer.