Xiphophorus meyeri

Xiphophorus meyeri (Schartl & Schröder, 1988).

Synoniemen:
Xiphophorus marmoratus, Obregón-Barboza & Contreras-Balderas 1988

Nederlandse naam:
Muzquiz platy

Beschrijving:
M. Schartl & J.H. Schröder (1988): A new species of the genus Xiphophorus Heckel 1848, endemic to northern Coahuila, Mexico. Senckenbergiana biol. (68): 311-321


Naamgeving:
Xiphophorus = zwaarddrager. Uit het Grieks en dit verwijst naar het gonopodium bij de mannetjes.
meyeri = genoemd naar M.K. Meyer, die veel over levenbarende tandkarpers heeft gepubliceerd.

Verspreiding:
De soort is alleen maar gevonden in twee met elkaar verbonden vijvers in het plaatsje Muzquiz. Dat ligt in het noorden van de staat Coahuila in het noorden van Mexico. Deze vijvers worden door de locale bevolking als zwembad gebruikt. Aan de oevers bevinden zich grote hoeveelheden planten waar het Muzquiz platy tussen zwemt. Andere soorten die voorkomen zijn: Poecilia mexicana, Gambusia sp, Cichlasoma sp en meervallen. Vanuit de vijvers loopt het water in een smal stroompje naar het nabijgelegen Muzquiz. De watertemperatuur is 25°C, Gh 19° en de pH 7,5. (M. Schartl & J.H. Schröder, 1988).
De locatie is erg kwetsbaar omdat er in de omgeving veel water nodig is voor de landbouw. Ook is er wel eens een aantal jaren nauwelijks regen gevallen, waardoor de vijvers bijna droogvielen. Volgens André Schonewille heeft de populatie ooit een droge periode kunnen overleven, omdat een aantal exemplaren door een nabij wonende arts in een badkuip zijn geplaatst.
De soort is door de kwetsbaarheid van haar biotoop dan ook op de lijst van bedreigde soorten geplaatst.

Uiterlijk:
De vorm van deze soort lijkt erg op die van Xiphophorus couchianus en Xiphophorus gordoni, die ook tot de groep van de noordelijke platy’s behoren. Het meest in het oog springende verschil zijn de grote zwarte vlekken op het lichaam van de Muzquiz platy’s. De vlekken ontstaan pas op latere leeftijd. Bij de pasgeboren vissen zijn ze niet zichtbaar. Er zitten twee zwarte banden in de rugvin die bij de vrouwtjes meestal slecht zichtbaar zijn. De onderkant van het lichaam is licht van kleur en de bovenkant donker. De bovenste helft van het lichaam laat, door een donkere rand om de schubben een nettekening zien. De rugvin is bij dominante mannetjes geel.
Ook komen er exemplaren van deze soort voor die de kenmerkende zwarte tekening missen. Deze bruine vorm schijnt ook in de natuur voor te komen. Aangezien de zwart getekende vorm fraaier is, zullen de meeste aquarianen hieraan de voorkeur geven en hier ook op selecteren.

Grootte:
De mannetjes kunnen ongeveer 3,5 cm worden, de vrouwtjes een centimeter groter.

Verzorging en kweek:
De ervaringen met deze soort zijn nogal wisselend. Het lijkt een visje te zijn dat zich eerst aan een nieuwe omgeving moet aanpassen voordat de verzorging en kweek probleemloos zijn. Het beste kan worden begonnen met een groepje van het Muzquiz platy in een aquarium met veel planten. Er wordt nogal eens aangegeven dat deze soort een watertemperatuur van rond de 24°C nodig heeft, maar 22°C is voldoende. De soort kan erg schuw zijn en zoekt vaak een schuilplaats tussen de planten. Ook de volwassen exemplaren zitten vaak tussen de planten op te houden en vertonen zich pas bij het voeren. Pas als de vissen gewend zijn, zullen ze zich vaker vertonen. De mannetjes blijken dan erg actief en doen constant pogingen een vrouwtje te bevruchten. Als de vissen gevarieerd gevoerd worden, zullen de pasgeboren jongen met rust worden gelaten en is het niet nodig om deze apart te zetten. Alle soorten voeren worden zonder probleem gegeten. Als de jongen bij de volwassen vissen in het aquarium worden opgefokt is het wel van belang dat er ook met klein voer, zoals cyclops en artemia naupliën, wordt gevoerd. Na ongeveer vier maanden zijn de jongen geslachtsrijp en kunnen zelf voor nakomelingen zorgen. Bij een lagere temperatuur zullen de dieren een rustperiode hebben, waarin geen jongen worden geboren.
De waterkwaliteit is voor deze soort van groot belang en het is dan ook noodzakelijk om regelmatig een deel te verversen.

Tijdens het wennen aan een nieuw aquarium zijn de vissen kwetsbaar, is deze fase doorlopen dan lijkt alles vanzelf te gaan en zullen er altijd voldoende exemplaren zijn om aan andere geïnteresseerden te geven.

Opmerkingen:
Naast de beschrijving van deze soort door Schartl & Schröder, is er ook nog een beschrijving van enkele Mexicanen over deze soort verschenen. H. Obregón-Barboza & S. Contreras-Balderas hadden reeds enkele jaren aan de beschrijving van deze soort gewerkt, maar de publicatie van de Duitsers verscheen eerder. Hierdoor is de door de Mexicanen gekozen naam ‘Xiphophorus marmoratus’ meteen een synoniem geworden.

Literatuur:
C. Aguilera (1995): Universidad atonoma de Nuevo Leon - Programs for the endangered fish species of Mexico. Aquatic Survival (3): 14-15
C. Cheswright (2002): Mexico Christmas 1997. Livebearer News (2): 32-33
R. Fischer (1996): The "Muzquiz platy": Xiphophorus meyeri. Livebearers (141): 7-8
H. Hieronimus (1989): Neue Lebendgebärende. DATZ (1): 7-8
H. Hieronimus (1990): Ein neuer Platy, Xiphophorus meyeri. DGLZ-Rundschau (2): 22-22
K. de Jong (1989): Enkele nieuwe levendbarende tandkarpers. Poecilia Nieuws (3): 43-45
K. de Jong (1995): Nieuwe soorten in Nederland. Poecilia Nieuws (5): 98-100
K. de Jong (2003): Helaas weinig gehouden, Xiphophorus meyeri. Poecilia Nieuws (2): 22-23
M.K. Meyer (1983): Een nieuwe Xiphophorus van Noord Mexico?. TI'H (36): 24-24
M.K. Meyer & L. Wischnath (1986): Een nieuwe Xiphophorus uit Noord-Mexico: De Muzquiz-platy. Aquariumwereld (12): 264-265
M.K. Meyer & L. Wischnath (1987): De Muzquiz-platy, een nieuwe Xiphophorus uit Noord Mexico. Poecilia Nieuws (1): 14-16
M. Schartl & J.H. Schröder (1988): A new species of the genus Xiphophorus Heckel 1848, endemic to northern Coahuila, Mexico. Senckenbergiana biol. (68): 311-321
A.T. Tveteraas: Look out! Look out! There's a scientist about. Viviparous (7): 0-2
A. Valdés (1995): Follow-up from Arcadio Valdés. Aquatic Survival (3): 12-14
L. Wischnath (1983): De Muzquiz platy in het aquarium. TI'H (36): 25-25
L. Wischnath (1996): Wildvormen van het geslacht Xiphophorus deel 3 - platy's. Het Aquarium (1): 7-9

Tekst: Kees de Jong

Foto`s :Leo van der Meer.